Deze blog start ik met een korte anekdote van een telefoongesprek met een potentiële nieuwe klant. Het gesprek heeft daadwerkelijk plaatsgevonden en heeft als inspiratie gediend voor deze blog. Deze klant is een zelfstandig ondernemer, hij heeft verschillende supermarkten in een grote stad in Nederland.

Hij nam contact met me op, omdat hij op de radio had gehoord had dat er negatieve gas prijzen waren geweest in Nederland. Het leek hem daarom een goed idee om nu zijn aflopende gas contracten te gaan verlengen. Hij betaalt nu ongeveer 0,28 cent voor een kuub gas maar als de tarieven nu negatief zijn dan kon hij mooi gaan besparen.

Tja, leuk bedacht, maar zo werkt het helaas niet. Het is goed om te weten dat gas en elektra ingekocht kunnen worden op twee verschillende markten, namelijk: de spotmarkt en de lange termijnmarkt. In deze blog neem ik jullie mee in wat de verschillen en risico’s zijn van deze twee markten. 

Wat is de spotmarkt? (wordt ook wel: the day ahead markt genoemd)

De spotmarkt voor elektra is de EPEX (European Power Exchange) het vroegere APX. Voor gas wordt deze markt de LEBA (The London Energy Brokers) genoemd.

Op de spotmarkt  wordt energie verhandeld voor de komende dag. De stroomprijzen kunnen van uur tot uur variëren, voor gas geldt dat de tarieven van 6:00 uur vandaag tot 6:00  uur de volgende ochtend hetzelfde zijn. Omdat de elektra tarieven per uur variëren en gas per dag spreken we ook wel van dynamische energietarieven. 

Simpel gezegd worden deze tarieven bepaald door een veiling tussen inkopers en verkopers. Dit is een spel van vraag en aanbod op uur niveau en daardoor kan het gebeuren dat een kilowatt in bepaalde uren duur of goedkoop is. In sommige gevallen is elektra of gas dan zelfs gratis of zijn er zelfs negatieve prijzen. Je krijgt dan dus geld als je energie verbruikt. De tarieven zijn dus een dag van te voren bekend en worden ook gepubliceerd. Ikzelf gebruik de website van NieuweStroom (link: https://nieuwestroom.nl/energieprijzen) om op de hoogte te blijven van de prijzen op de spotmarkt.

Voordelen van inkopen op de spotmarkt:

• Wanneer u niet afhankelijk bent van het moment van produceren, kunt u uw verbruik sturen en juist van de momenten met lage tarieven gebruik maken.  
• Een energiecontract met dynamische energietarieven heeft vaak geen vaste looptijd. Dit geeft u de vrijheid om over te stappen wanneer u wilt zonder dat u een boete krijgt.

Nadelen van inkopen op de spotmarkt:

• Prijsschommelingen op de energiemarkt hebben direct invloed hebben op de prijs die u betaalt voor uw energie.
• U kunt vooraf uw energiekosten niet budgetteren.

Wat is de lange termijnmarkt? (wordt ook wel: future- of forward-markt genoemd)

Energie op de lange termijnmarkt wordt Europees verhandeld, maar elk land heeft zijn eigen lange termijnmarkt. In Nederland wordt deze markt de ENDEX (European Energy Derivatives Exchange) genoemd.

De meerderheid van alle huishoudens en zakelijke afnemers hebben een energiecontract afgesloten op de lange termijnmarkt. Deze markt richt zich op de toekomst en op deze markt wordt energie voor vaste én variabele energiecontracten op jaar-, kwartaal- of maandbasis ingekocht.

De prijzen op de termijnmarkt worden tot vijf jaar in de toekomst gepubliceerd. Zelf gebruik ik de Engie Marketprices app  om op de hoogte te blijven van de lange termijnmarkt. Je kunt daar op een eenvoudige manier zien wat de gas en elektra prijzen voor het jaar 2023 tot en met 2026 doen. Uiteraard worden de tarieven bepaald door vraag en aanbod, maar ook door bijvoorbeeld geopolitiek. 

Voordelen van inkopen op de lange termijnmarkt:

• U heeft budgetzekerheid. U heeft de zekerheid dat u weet wat u uw gehele contractperiode gaat betalen en kunt daardoor vooruit budgetteren.
• U kunt kiezen uit verschillende looptijden en u krijgt dan een uitgemiddelde prijs voor die looptijd. Hier ga ik later in deze blog verder op in.

Nadelen van inkopen op de lange termijnmarkt:

• Wanneer u eenmaal een contract heeft afgesloten voor een bepaalde periode en de markt daalt enorm dan profiteert u daar niet van. Uw prijs ligt nu eenmaal vast en de energieleverancier heeft uw volume al voor u ingekocht tegen de toen geldende tarieven. Er zijn leveranciers die dan wel uw contract openbreken, maar vaak moet u dan weer voor een langere periode uw contract verlengen en krijgt u nog steeds niet de huidige lage marktprijs. De bekende sigaar uit eigen doos.
• Een energiecontract op de lange termijn markt heeft een vaste periode. U kunt dus niet eerder naar een andere leverancier overstappen zonder dat daar een boete voor berekend wordt.

Mijn energiecontract loopt bijna af, wat is nu wijsheid om te doen?

Hopelijk heb ik het verschil tussen de twee markten nu duidelijk uitgelegd. Wat zijn nu de verwachtingen voor deze twee markten?

Verwachting van de Spotmarkt

Huidige situatie:  Momenteel zijn de spotmarkt prijzen enorm gunstig. De gemiddelde tarieven voor elektra lagen de eerste dag van november iets boven de  € 0,07 per kWh en voor gas rond de €0,28 voor een kuub gas. De belangrijkste redenen hiervoor is dat de temperatuur wat hoger ligt dan verwacht en dat onze voorraden goed gevuld zijn. Daarnaast is er een grootscheepse aanvoer van vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) en is er minder vraag door de hoge prijzen en het Europese beleid om energie te besparen.

Verwachting: Volgens ING is de prijsdaling maar van korte duur. Zij verwachten dat de tarieven voor 2023 weer flink gaan stijgen. Zij geven het volgende aan: “Dit jaar had de Europese Unie nog een paar maanden Russisch gas beschikbaar om de gasvoorraden te vullen. Volgend jaar moet Europa het waarschijnlijk zonder stellen.” ING verwacht voor 2023 daarom gasprijzen van 135-140 euro/MWh en elektriciteitsprijzen van 300-450 euro/MWh.

Dat momenteel de spotmarkt een stuk gunstiger is dan de lange termijn tarieven voor 2023 zegt daarom  nog niets. Voor de tarieven op de spot markt is het te hopen dat we een milde winter gaan krijgen, want hoe langer we niet hoeven te stoken hoe langer we met de huidige voorraad kunnen doen.

Verwachting van de Langetermijn markt

Huidige situatie: Als we naar het jaar 2023 kijken zijn de tarieven ten opzichte van de piek in augustus ook flink gedaald, maar deze liggen momenteel nog steeds een stuk hoger dan vóór de energiecrisis. Momenteel staat voor elektra de Endex prijs voor 2023  rond de 40 cent peak en 33 cent off-peak en voor gas op € 1,30.  De gas- en elektriciteitsprijzen voor 2024 en verder waren de afgelopen weken vrij stabiel.

Verwachting: Heeft u een aflopend energiecontract en wilt u een contract met vaste tarieven voor 2023 dan heeft u nog 8 weken om dit te regelen. Mijn mening is dat het dan nu een goed moment is om in te gaan kopen, want gokken dat de markt in elkaar stort is hetzelfde als al je geld op rood zetten in het casino of balletje-balletje spelen op de Ramblas. Kleine kans dat je wint, maar wie weet…

Een voordeel van de lange termijnmarkt is dat wanneer je een langere contractduur kiest, je een gemiddeld lagere prijs kan vastleggen. Momenteel zijn de tarieven voor 2023 een stuk hoger dan de tarieven voor 2024 en verder. Bij een overeenkomst met een looptijd van 3 jaar wordt het dure jaar 2023 uitgemiddeld met 2 goedkopere jaren.

Conclusie

Welke contractvorm moet je kiezen? Niemand heeft een glazen bol, ik ook niet. Dus we moeten het doen met de informatie die we hebben. Kan en durf je wat risico te nemen en verwacht je een milde winter? Dan kan je proberen te profiteren van de huidige lage tarieven op de spotmarkt. Je bent dan echter niet beschermd tegen prijsstijgingen.

Wil je je energiekosten kunnen budgetteren? Dan is het altijd verstandig om voor een contract met vaste prijzen voor 1 of meerdere jaren aan te gaan op de lange termijnmarkt.  Zo ben je beschermd tegen verdere prijsstijgingen en weet je wat je kunt verwachten aan energiekosten.

Wil je meer advies over welke contractvorm bij jouw bedrijf past? Neem gerust contact met mij op.

Met vriendelijke groeten,

Frank Sol